Reklamlar
EkonomiDünyaTarih

Uzun Buhran – Long Depression

Reklamlar

Uzun buhran, bugün ABD merkezli Dünya’nın temellerinin atıldığı ekonomik krizdir. Bu ekonomik krizle İngiltere’nin yüzyılı bitmiş ve ABD’nin yüzyılı başlamıştır.

İngiltere’nin Yüzyılı veya İngiliz Yüzyılı

Güneş Batmayan İmparatorluk İngiltere

1800lerin başında İngiltere’nin Fransa’yı karada, denizde ise İspanya’yı yenmesi ile Dünya çapında geçerli bir ekonomik sistem inşa etmişti. Aslında bu sistemi kuran İngiltere merkezi hükümeti değil de Londra bankerleriydi. Kurulan yeni Dünya düzeninde tüm Britanya imparatorluğunda geçerli tek değer birimi altın oluyordu. 22 Haziran 1816 da yasallaşan bu süreçte İngiliz para birimi sadece altına endeksli olacaktı. Bu da küresel ticarette tek geçerli paranın Sterling olacağı anlamına geliyor. Altına endeksli paranın anlamı tüm Dünya’da üretilen fiziksel altının London City’e taşınmasına ve karşılığında Sterling alınması anlamına geliyordu. İngiltere Merkez Bankası yani Bank of England tüm dünyanın altınlarının saklandığı merkez olurken bu altınlara karşılık olarak da Sterlin veriyordu. Basılan bu Sterlin tüm dünya ticaretinde rezerv para birimi olarak kullanılıyordu.

İngiliz Filozof Adam Smith’in fikri önderliğinde liberal ekonomik sistem “Bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler” sloganı ile İngiliz merkezli olarak işliyordu. İngiltere tüm dünyaya serbest ticareti dayatıyor bunun için savaşmaktan çekinmiyordu. Çin’in İngiltere’nin ülkesinde uyuşturucu satmasını engellemesi üzerine çıkan Afyon Savaşları bunun en bariz örneklerindendir. Limanlarını İngilizlere açmayan Çin, İngiliz armadası tarafında yakılıp, yıkılmıştır.

Krizin Başlaması

Reklamlar

Serbest ticaret ve kapitalizmin doğal sonucu olarak özel şirketler zenginleşiyor ve devletin en önemli görevi bu küresel şirketlerin ticaret yapmalarını kolaylaştırmaktı. Bu özel şirketlerin en önemli görevi ise karlarını maksimize etmektir. Bu süreç başlarda herkesin iyiliğine olsa da bu sürecin sonunda İngiltere’de işçi sınıfının güçlenmesine ve işçi ücretlerinin artmasına neden olmuştur. Bu sürecin sonucunda küresel şirketler ise daha düşük ücret ödemek için üretim merkezlerini Hindistan, Seylan(Sri Lanka) gibi ülkelere taşımışlardır.

Reklamlar
Threadneedle-Street İngiltere Merkez Bankasının Bulunduğu Cadde

Krizin Derinleşmesi ve Sonuçları

İş gücünün dışarıya taşınması demek aynı zamanda İngiliz sermayesin dışa taşınması anlamına geliyordu. Bunun engellenmesi için ise bir faiz sistemi ihtiyacı doğmuştur. Fakat İngiltere Merkez Bankası dahil tüm ekonomik sistemde özel şirketlere aitti. Bu şirketler bu faiz politikasını kendi lehlerine dönüştürerek devletin tüm imkânlarını kendi çıkarlarına kullanmış ve elde ettikleri yüksek kazançlarını Bank of England Türkçe ismi işe İngiltere merkez bankasındaki fiziksel altınları alarak ABD’ye yani Wall Street’e taşımışlardır. İngiltere’nin bu ekonomik sorunları çözmesi uzun yıllara yayılmıştır. Bu dönem daha sonraki yıllarda Uzun Buhran (Long Depression) adını almıştır.

Yeni Ekonomik Merkez Wall Street

Ekonomik krize giden yolda yapılan dönüşümlerde İngiltere’de tarım kredileri verilememiş ve bu dönemde İrlanda’da tarım alanları ekilememiş ve bunun üzerine milyonlarca İrlandalı açlıktan ölmüş kalanların da büyük bir kısmı ABD’ye göç ederek burada ucuz iş gücü olarak kullanılmıştır. Bu konu hakkında detaylı bilgi için İrlanda Patates Kıtlığı konulu yazımızı okuyabilirsiniz.

Reklamlar

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu